کد مطلب:1637 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:275
احکام قسم خوردن
2679- اگـر قـسـم بـخـورد كه كاری را انجام دهد یا ترك كند , مثلا قسم بخورد كه روزه بگیرد , یا دود اسـتـعـمال نكند , چنانچه عمدا مخالفت كند , باید كفاره بدهد یعنی یك بنده آزاد كند , یا ده فقیر را سیر كند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز روزه بگیرد و باید روزه پی در پی باشد.
2680- قـسـم چند شرط دارد : اول كسی كه قسم می خورد باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قـسـم بـخـورد , پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و كسی كه مجبورش كرده اند درست نیست و هم چنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد یا بی اختیار قسم بخورد.
دوم كـاری را كه برای انجام آن قسم می خورد باید حرام یا مكروه نباشد , و كاری را كه قسم می خورد ترك كـنـد , بـایـد واجب یا مستحب نباشد , و اگر قسم بخورد كار مباحی را بجا آورد , چنانچه انجامش از نظر عـقـلا بـهتر از تركش باشد قسمش صحیح است و هم چنین اگر قسم بخورد , كاری را ترك كند چنانچه تركش از نظر عقلا بهتر از انجامش باشد , قسمش صحیح است , بلكه در هر دو مورد اگر انجام یا تركش از نظر عقلا بهتر نباشد ولی برای شخص او بهتر باشد , باز هم قسمش صحیح است .
سوم به یكی از اسمهای خداوند عالم قسم بخورد كه به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود مانند خدا ) و ( اللّه و نـیـز اگر به اسمی قسم بخورد كه به غیر خدا هم می گویند ولی به قدری به خدا گفته می شود كه هر وقـت كـسـی آن اسـم را بـگـوید ذات مقدس حق در نظر می آید , مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد صـحیح است , بلكه اگر به اسمی قسم بخورد كه به تنهایی ذات مقدس ربوبی از آن در نظر نمی آید , ولی چـنـانـچه در مقام قسم خوردن استعمال شود ذات حق به نظر می آید مثل سمیع و بصیر , باز هم قسمش صحیح است .
چـهارم قسم را به زبان بیاورد , ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است و هم چنین برای كسی كه قادر بر تكلم نیست اگر بنویسد و آن را در قلبش قصد كند كافی است بلكه در غیرش نیز احتیاط ترك نشود.
پنجم عمل كردن به قسم برای او ممكن باشد و اگر موقعی كه قسم می خورد , ممكن باشد و بعدا از عمل به آن عاجز شود , چنانچه خود را عمدا عاجز نكرده باشد , از وقتی كه عاجز می شود قسم او به هم می خورد , و هـم چـنین است اگر عمل كردن به نذر یا قسم یا عهد به قدری مشقت پیدا كند كه نشود آن را تحمل كرد.
2681- اگـر پـدر از قـسم خوردن فرزند جلوگیری كند , یا شوهر از قسم خوردن زن جلوگیری نماید , قسم آنان صحیح نیست .
2682- اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد , پدر و شوهر می توانند قسم آنان را بهم بزنند.
2683- اگر انسان از روی فراموشی , یا ناچاری یا غفلت به قسم عمل نكند , كفاره بر او واجب نیست و هم چنین است اگر مجبورش كنند كه به قسم عمل ننماید , و قسمی كه آدم وسواسی می خورد , مثل این كه مـی گـوید واللّه الان مشغول نماز می شوم , و به واسطه وسواس مشغول نمی شود , اگر وسواس او طوری باشد كه بی اختیار به قسم عمل نكند كفاره ندارد.
2684- كـسـی كـه قسم می خورد , كه حرف من راست است چنانچه حرف او راست باشد قسم خوردن او مكروه است .
و اگـر دروغ بـاشـد حرام است , بلكه قسم دروغی كه در مقام فصل منازعات خورده می شود , از گناهان بـزرگ می باشد , ولی اگر برای این كه خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد , قسم دروغ بـخـورد اشـكـال نـدارد , بلكه گاهی واجب می شود , اما اگر بتواند توریه كند ( یعنی موقع قسم خوردن معنای دیگری غیر آنچه لفظ ظاهر در آن است قصد كند و نشانه ای برای مقصود خود اقامه ننماید ) احتیاط لازم آن است كه توریه نماید مثلا اگر ظالمی بخواهد كسی را اذیت كند و از انسان بپرسد كه او را دیده ای , و انسان یك ساعت قبل او را دیده باشد , بگوید او را ندیده ام و قصد كند كه از پنج دقیقه پیش ندیده ام .